NE - SO WSD H1&2

Theorie

Woordraadstrategieën

Synoniem
- Ander woord met ongeveer dezelfde betekenis.
Omschrijving / definitie
- Een omschrijving is een beschrijving van een woord
- Een definitie is een nauwkeurige omschrijving van een woord.
Tegenstelling
- Een woord dat precies het tegenovergestelde betekent.
Bekijk de afbeelding
Voorbeeld
- Staat vaak tussen haakjes, streepjes of komma’s.
- Staat vaak na: als, bijvoorbeeld, zoals, een voorbeeld van.
- Komt vaak na een dubbele punt.
Bekend woorddeel
- Samenstellingen: woorden van twee of meer woorden (kastdeur)
- Afleidingen: woorden met een voor- of achtervoegsel (onbereikbaar)

Beeldspraak: vergelijkingen, metaforen en personificaties

Vergelijking

Je vergelijkt een beeld (b) en een object (o)

Je vergelijkt twee dingen die iets gemeen hebben: het object (o) en het beeld (b). Het object komt uit de werkelijkheid. Bij een vergelijking worden meestal signaalwoorden gebruikt zoals: als, zo … als, lijkt wel, is net & een … van een …

Pieter (o) is zo lang als een giraffe (b).

Metafoor

Een metafoor is eigenlijk een speciale vergelijking, want het object wordt weggelaten.

Er is nog steeds een overeenkomst tussen het weggelaten object en het beeld dat je wil scheppen. Een werkwoord kan ook een metafoor zijn. Ook spreekwoorden zijn metaforen.

Ik wil niet naast die heks (b) zitten!

Personificatie

Een levenloos iets krijgt een menselijke eigenschap.

Deze brief vertelt wat er gaat gebeuren.

Beeldspraak: metonymie

Metonymie is een vorm van beeldspraak, waarbij je iets anders zegt dan je eigenlijk bedoelt.

Een deel, maar je bedoelt het geheel: De neuzen tellen
Het geheel, maar je bedoelt een deel:

De school besloot dat snoep verboden is. (alleen het bestuur heeft dat besloten)

De plaats/ruimte, maar je bedoelt degenen die er zijn:

Het hele hotel keek naar de wedstrijd

De producent, maar je bedoelt het product: Dat is een mooie Nokia
De eigenschap, maar je bedoelt de persoon: De kleine komt morgen
Het materiaal, maar je bedoelt het voorwerp: Ze heeft goud gewonnen
Het voorwerp, maar je bedoelt de inhoud: Ik lust nog wel een bordje
Een aardrijkskundige naam, maar je bedoelt het product wat daarvandaan komt: Slochteren levert de regering veel geld op.

Woordenlijst

Beeldspraak	Manier van zeggen waarbij je beelden gebruikt
Ofschoon	Hoewel
Aan de hand van	Door middel van
Onmiskenbaar	Heel duidelijk
Unicum	Iets unieks
Kennelijk	Blijkbaar
Forensisch	Strafrechtelijk
Corresponderen	Overeenkomen
Uitsluitsel	Opheldering
Ten behoeve van	Voor
Analyse	Onderzoek naar hoe iets in elkaar zit
Detecteren	Opsporen
Illustreren	Laten zien
Geestelijk vader	Bedenker
Stereotiep	Kenmerkend
Doeleinde	Doel
Plagiaat	Namaken zonder bronvermelding
Gewiekst	Slim
Suggereren	Voorstellen alsof
Cruciaal	Beslissend, doorslaggevend
Constructie	Bouwsel, Maaksel
Profiel	Persoonsbeschrijving
Onwillekeurig	Automatisch, zonder erover na te denken
Identiteit	Eigen karakter
Potentieel	Mogelijk
Coherent	Samenhangend
Ontzeggen	Weigeren, verbieden
Zo gezond als een vis	Heel gezond
Zo kaal als een biljartbal	Heel kaal
Zo gek als een deur	Heel gek
(lopen) als een trein	Snel kunnen lopen
Zo stijf als een plank	Heel stijf
De appel valt niet ver van de boom	Een kind heeft dezelfde eigenschappen en karakter als zijn/haar ouders
Appels met peren vergelijken	Zaken vergelijken die amper vergeleken kunnen worden
Zo arm als een kerkrat	Heel arm
Zo doof als een kwartel	Heel doof
Zo dronken als een tor	Erg dronken
Zo fris als een hoentje	Heel fris
Zo glad als een aal	Zeer glad
Zo koppig als een ezel	Erg koppig
Zo moe als een hond	Heel moe
Zo trots als een pauw	Zeer trots
Zo rood als een kreeft	Erg rood
Zo mak als een lammetje	Heel mak
Zo blind als een mol	Totaal blind
Zo sterk als een paard	Heel sterk
Zo dood als een pier	Helemaal dood
Zo vies als een varken	Heel vies
Zo dom als het achterend van een varken	Ontzettend dom
Zo vrij als een vogel (in de lucht)	Heel vrij
Zo bang als een wezel	Erg bang
Hoge bomen vangen veel wind	Een machtig persoon krijgt vaak veel kritiek
Van een mug een olifant maken	Kleine problemen erg groot maken
Als een rat in de val	Gevangen zijn
Om de tuin leiden	Bedriegen
Onder de loep nemen	Kritisch bekijken
Een hoge vlucht nemen	Veel ontwikkelen
Door de mand vallen	Betrapt worden
Een pluimpje krijgen	Lof verdienen
Zo lek als een mandje	Totaal lek
Zo slank als een den	Zeer slank
Afgaan als een gieter	Een heel gek figuur slaan
Stelen als de raven	Veel stelen
Zwijgen als het graf	Hardnekkig zwijgen
Zo wit als een doek	Heel bleek
Lachen als een boer die kiespijn heeft	Met een zuur gezicht lachen
Gillen als een mager varken	Hard en hoog gillen
Penibel	Hachelijk; gevaarlijk
Weerzinwekkend	Afgrijselijk
Fortuinlijk	Gelukkig; geluk hebbend
Toedracht	Gang van zaken
Meedogenloos	Hard; zonder medelijden
Gedesoriënteerd	De weg kwijt
Prefereren	Liever willen; de voorkeur geven aan
Desolaat	Totaal verlaten
Beproeving	Heel onaangename ervaring die iemand moet doormaken
Ontbering	Gebrek aan essentiële levensmiddelen (eten, drinken, enz.)
Proviand	Eten en drinken dat men bij zich heeft
Uitrusting	Alles wat je nodig hebt voor bijvoorbeeld een tocht
Onderkomen	Plek voor de nacht
Bestand zijn tegen	Sterk genoeg zijn in geval van, resistent zijn tegen
Foerageren	Voedsel zoeken en eten
Tuig	Materiaal dat je nodig hebt bij het vissen
Prioriteit	Wat het belangrijkste is
Reflectie	(over iets) nadenken, beschouwing
Ondervinden	Moeilijke test die je moet doorstaan
Afleiding	Iets te doen waardoor je je niet steeds zorgen maakt
Speculeren	Verwachtingen geven
Devies	Leus, zinspreuk
Primitief	Zeer eenvoudig
Capaciteit	Vermogen, geschiktheid
Inefficiënt	Niet doelmatig
Zo sterk als een beer	Zeer sterk
Erin gaan als koek	Wat heel graag gegeten wordt
Honger maakt rauwe bonen zoet	Als je honger hebt smaakt zelfs vies eten goed
Door het oog van de naald kruipen	Ternauwernood aan een gevaar
Aan het verkeerde adres zijn	Niet krijgen wat je hebben wilt of verwacht te krijgen doordat je bij de verkeerde persoon bent
Ten prooi vallen	Het slachtoffer worden van
Inslaan als een bom	Als een grote en schokkende verrassing komen