AK - H4 - TW4

Wereldwijd wapengeweld

We spreken van een gewapend conflict als er bij een strijd minstens 25 doden per jaar vallen. Deze conflicten komt vooral veel voor in sub-Sahara Afrika, in Zuidoost-Azië en in de islamitische wereld. Internationale conflicten spelen zich tussen landen af. Binnenlandse conflicten (burgeroorlogen) blijven binnen de grenzen van 1 land. Binnenlandse conflicten kunnen geïnternationaliseerde conflicten worden bij buitenlandse bemoeienis. Terrorisme is geweld om een politiek doel te bereiken, bijvoorbeeld met bomaanslagen.

Een staat is een gebied met een grens (vaak een land). Een staat is soeverein en heeft zelfbeschikking. Mensen met een gezamenlijke cultuur hebben dezelfde etniciteit en ze vormen samen een volk of natie. Het woongebied van een volk is het territorium. Vaak wonen er meerdere volkeren in een staat. Daardoor eisen sommige volken zelfbeschikking of afscheiding (separatisme). Fundamentalisten in de islam willen een islamitische gemeenschap zonder grenzen vormen, waarbij geloof de verbindende factor is. Hun gewelddadige strijd heet jihadisme.

Oorzaken van conflicten

Er zijn verschillende oorzaken van conflicten:

• Economische oorzaken
  Natuurlijke hulpbronnen leiden tot grote kans op conflicten (paradox van de overvloed of resource curse).

• Culturele oorzaken
  Verschillen in religie of cultuur vormen vaak de basis voor conflicten.

• Demografische oorzaken
  In landen met een jeugdbult (veel jongeren) ontstaan vaak conflicten door opstandige jongeren zonder werk.

• Bestuurlijke oorzaken
  Een dictatuur of autoritair regime (land met 1 persoon aan de macht) leidt tot opstanden. Een fragile state (land waar de overheid amper controle heeft) leidt juist tot corruptie, misdaad en chaos.

Gevolgen van conflicten

Conflicten zorgen voor veel gevolgen:

• Sociale gevolgen
  Bij een humanitaire ramp heeft een bevolking geen voedsel, huisvesting en medische zorg. Oorlogen zorgen vaak voor ontheemden (vluchten binnen je land), vluchtelingen en asielzoekers (vluchten naar het buitenland).

• Economische gevolgen
  Wapens kosten veel geld. Bijna alle economische activiteit stopt (de handel groeit soms wel). Bovendien is de wederopbouw erg duur.

• Demografische gevolgen
  Een oorlog kan leiden tot een genocide (moord van een volk). Vrede leidt vaak tot een babyboom (hoog geboortecijfer).

Conflicten in Europa

De Europese Unie (EU) is een groep Europese landen die samenwerken. EU-leden moeten aan een aantal eisen volden: het land moet een markteconomie hebben, EU-wetten handhaven, de rechtstaat (onafhankelijke rechters, bescherming van burgers door wetten) waarborgen en mensenrechten en minderheden beschermen.

In de EU zijn er meerdere minderheden meer autonomie (eigen regels en wetten) willen.

Er zijn 3 recente ernstige conflicten in Europa:

• The Troubles in Noord-Ierland: het protestante Noord-Ierland hoort bij het VK. Het katholieke zuiden werd onafhankelijk. Door de onderdrukking van katholieken in het noorden ontstond een conflict.

• In Baskenland (Spanje) werd het Baskische volk onderdrukt door de Spaanse dictator Franco. Dit leidde tot een gewelddadig verzet van separatisten.

• In Joegoslavië werden veel bevolkingsgroepen onderdrukt. Hierdoor viel Joegoslavië uiteen, waardoor er nu veel verschillende landen in het gebied zijn.

De Europese vrede wordt bedreigd door:

• De annexatie (overnemen) van gebieden door Rusland. Hierdoor is de NAVO (militair bondgenootschap) alert.

• Een cyberoorlog waarbij veel cruciale infrastructuur wordt gehackt en veel desinformatie wordt verspreid.

• Jihadistische aanslagen

• Nationalistische gewelddadige groeperingen

Conflicten in Nederland

Nederland heeft ervaring met 2 onafhankelijkheidsstrijden. Nederland werd zelf onafhankelijk van het Spaanse rijk tijdens de Tachtigjarige Oorlog in 1581. Nederland streed tegen de onafhankelijkheid van de Indonesische kolonie. Nederland verloor in 1949 na zeer gewelddadige Politionele Acties.

Nederland draagt bij aan de internationale vrede door deel te nemen aan vredesoperaties (leger inzetten voor vrede). In Veiligheidsraad van de Verenigde Naties praten alle landen over vrede. De VS, VK, Frankrijk, China en Rusland hebben vetorecht in deze raad.

Om oorlogsmisdaden te bestraffen is het Internationaal Strafhof (ICC) opgericht. Deze rechtbank in Den Haag behandelt zaken over genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden. Veel internationale machten doen niet mee aan dit strafhof.

Nederland exporteert veel wapens, maar alleen aan bondgenoten en landen die het humanitair oorlogsrecht respecteren.