Franse taal en literatuur: Hoofdstuk 4

Persoonlijke voornaamwoorden

Een persoonlijk voornaamwoord kan voorkomen als onderwerp, lijdend voorwerp (COD) of meewerkend voorwerp (COI).

Onderwerp	Lijdend voorwerp (COD)	Meewerkend voorwerp (COI)
je	*me / m’*	*me / m’*
tu	*te / t’*	*te / t’*
il	*le / l’*	*lui*
elle	*la / l’*	*lui*
nous	nous	nous
vous	vous	vous
ils	*les*	*leur*
elles	*les*	*leur*

Om te bepalen welk persoonlijk voornaamwoord je moet gebruiken, moet je kijken naar de functie in de zin. Het meewerkend voorwerp kun je soms herkennen aan het voorzetsel à (of aux).

Als er in de zin een heel werkwoord staat, dan staat het persoonlijk voornaamwoord voor het hele werkwoord. Als er geen heel werkwoord in de zin staat, staat het persoonlijk voornaamwoord voor de persoonsvorm, ook bij de ontkenning.

On interviewe les téléspectateurs. $ \Rightarrow $ On les interviewe. (Lijdend voorwerp)
On pose des questions aux téléspectateurs. $ \Rightarrow $ On leur pose des questions. (Meewerkend voorwerp)

Benadrukt persoonlijk voornaamwoord

We hebben dit niet gehad, maar het komt een aantal keren terug in de grammatica van de gebiedende wijs en bij de persoonlijke voornaamwoorden

Je gebruikt het benadrukt persoonlijk voornaamwoord in de volgende gevallen:

na een voorzetsel
als er nadruk op ligt
na c’est of ce sont
als er geen werkwoord bij staat

*moi*	mij, ik
*toi*	jou, jij
*lui*	hem, hij
*elle*	haar, zij
*nous*	ons, wij
*vous*	jullie, u
*eux*	hen, zij
*elles*	hen, zij

Voor on bestaat dus geen aparte vorm.

Onregelmatige werkwoorden

	mettre (leggen, zetten, erover doen, aantrekken)	dire (zeggen)	décrire (beschrijven)	ouvrir (openen), offrir (aanbieden)
*présent*	je mets	je dis	je décris	j’ouvre
	tu mets	tu dis	tu décris	tu ouvres
	il / elle / on met	il / elle / on dit	il / elle / on décrit	il / elle / on ouvre
	nous mettons	nous disons	nous décrivons	nous ouvrons
	vous mettez	vous dites	vous décrivez	vous ouvrez
	ils / elles mettent	ils / elles disent	ils / elles décrivent	ils / elles ouvrent
*passé composé*	j’ai mis	j’ai dit	j’ai décrit	j’ai ouvert
*imparfait*	je mettais	je disais	je décrivais	j’ouvrais
*futur simple*	je mettrai	je dirai	je décrirai	j’ouvrirai
*conditionnel*	je mettrais	je dirais	je décrirais	j’ouvrirais

Werkwoorden met een voorvoegsel, zoals permettre, vervoeg je vaak op dezelfde manier.

De gebiedende wijs

De impératif (gebiedende wijs) heeft 3 vormen:

Je richt je tot 1 persoon: Arrêt! (Stop!) (Je-vorm)
Je richt je tot jezelf en anderen: Arrêtons! (Laten we stoppen!) (Nous-vorm)
Je richt je tot anderen of tot een u: Arrêtez! (Stop!) (Vous-vorm)

Als er bij de impératif in een bevestigende zin een voornaamwoord komt, zet je het erachter. Je verbindt de impératif en het voornaamwoord met een streepje.

Tu achètes le billet? $ \Rightarrow $ Achète-le!

Me en te veranderen in dit geval in moi en toi omdat de klemtoon er nu op valt.

Bij een impératif in een ontkennende zin staat het voornaamwoord er gewoon voor (Ne m’invite pas!).

De volgende werkwoorden hebben een onregelmatige vorm voor de gebiedende wijs.

	*avoir*	*être*	*aller*
Tegen één persoon: jij	aie	sois	va
Tegen jezelf en andere personen	ayons	soyons	allons
Tegen meer personen of ‘u’	ayez	soyez	allez